سالروز وفات ام الشهدا حضرت ام البنین علیهاالسلام تسلیت باد

حضرت ام البنین علیها السلام مادر حضرت عباس علیه السلام، یکی از مادران برجسته تاریخ است که زندگی او مالامال از عشق به ولایت و امامت بود. این بانوی با فضیلت و آگاه به زمان خویش، از جمله کسانی بود که از حریم حسینی دفاع می‌کرد و مجلس عزای شهید کربلا را برپامی داشت.

حضرت ام البنین علیها السلام از وقتی پا به خانه امام علی علیه السلام گذاشت، همواره خود را در خدمت فرزندان فاطمه علیها السلام می‌دید و عشق و محبت خود را نثار آنان می‌کرد؛ محبتی بی ریا و خالصانه که تمام وجود او را در بر گرفته بود. او خدمت به فرزندان رسول خدا صلّی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و مادری کردن در حق ایشان را فرصت و توفیقی خدادادی در زندگی خویش می‌شمرد. از این رو، خود و فرزندانش مانند پروانه ای بر گرد شمع وجود امام علی علیه السلام و یادگاران پیامبر صلی الله علیه و آله و فاطمه زهرا علیهاالسلام می‌گشتند و از نور ایشان پر فروغ می‌شدند.

اهل بیت علیهم السلام نیز که سرچشمه‌های کرامت و فضیلت اند، همواره حق مادری ایشان را به جا آورده و پاس خدمت هایش را نگه داشته اند.

هر چند در تاریخ از اهل بیت علیهم السلام درباره او سخنی به طور مستقیم ثبت نشده، ولی آنچه به صورت غیرمستقیم رسیده است، بر ارجمندی و بلندی مقام او نزد اهل بیت علیهم‌السلام دلالت دارد. آنچه از امامان علیهم السلام درباره فضیلت حضرت ابالفضل علیه‌السلام صادر گشته، در واقع تجلیل غیر مستقیم از ام البنین علیها السلام است. حضرت زینب علیهاالسلام عقیله بنی هاشم و پیام آور کربلا، پس از ورود به مدینه، همواره مقام ام البنین علیها السلام را در نظر داشت و به وی احترام می‌گذاشت؛ به عیادت او می‌رفت و از او دلجویی می‌کرد (آقاجانی قناد، ۱۳۸۲: ۱۳).

حضرت ام البنین علیهاالسلام و زنده نگه داشتن یاد و خاطره عاشورا

حضرت ام البنین علیهاالسلام گریه و نوحه خوانی را وسیله و راهی برای فریاد زدن به مظلومیت امام حسین علیه‌السلام و اهل بیت علیهم‌السلام برگزیده بود. او چنانکه اندکی پیش‌تر گذشت، عبیدالله فرزند حضرت عباس را با خود می‌برد و به بقیع می‌آمد و بر «کشتۀ اشک ها»، اقامۀ ماتم می‌نمود و با گریه ای حزن آور، بر فرزندان خویش می‌گریست.

 حضرت ام البنین علیهاالسلام حسرت و آرزوی آن را داشت که ای کاش او و فرزندانش و همۀ اهل زمین فدای امام حسین علیه‌السلام می‌شدند، اما امام زنده می‌بود. حضرت ام البنین علیهاالسلام از این حرکت چند هدف را در نظر داشت: اوّل: اقامۀ عزاداری بر سرور شهیدان، ریحانۀ پیامبر، امام حسین علیه‌السلام، و بزرگداشت و تعظیم شعائر الهی.

دوّم: برای مردم از شجاعت امام و فرزندانش و همچنین از مظلومیت شان پرده بردارد و با آنان بر تاریخ افتخار ورزد.

سوم: اتفاقات کربلا و ستم‌هایی که بر آل پیامبر وارد شد و فجایعی که هر مخلوقی از آن شرم دارد را بیان کند. او این مهّم را با این روش و در قالب گریۀ عاطفی بیان می‌کرد و اینچنین، اعتراض خویش به وضعیت موجود و حکومت طاغوت را اعلام می‌داشت.

چهارم: حاکمان ستمکار را رسوا می‌ساخت. حاکمانی که بر همۀ امور امّت تسلّط داشته، مردم را گمراه می‌نموده، در گذر زمان، حقیقت‌ها را وارونه می‌ساختند. پس حضرت ام البنین علیهاالسلام با این روش، حقّ و حقیقت را آشکار می‌کرد.

پنجم: مردم را علیه بنی امیه و گناهانشان برمی انگیخت و خونخواهی شهیدان اهل بیت علیهم‌السلام را می‌کرد.

ششم: با آنکه مزار حضرت عباس و برادرانش در کربلا بود، امّا حضرت ام البنین علیهاالسلام به بقیع می‌رفت تا مردم در آنجا گرد آیند و ستم‌هایی که بر امام حسن علیه‌السلام و حضرت فاطمه سلام‌الله‌علیها رفته بود، برایشان یادآوری شود و خاطرات مردمان با پیامبر در آن مکان را برایشان بازسازی نماید و آنان را از موضع‌گیری‌های مسلمانان صدر اسلام در دفاع از پیامبر و خاندانش، که هم اکنون در این مقبرۀ مقدس جای گرفته بودند، آگاه سازد.

هفتم: او نوه اش عبیدالله بن عباس را با خود می‌آورد؛ به این خاطر که وی واقعۀ کربلا حضور داشت. عبیدالله شاهدی عینی و دلیل و برهانی زنده بود تا ماجرای کربلا را برای مردم و برای نسل‌های آینده، روایت کند و کودکان همسن و سال او و نیز مردان و زنان بزرگسال نزد او اجتماع کنند.

وفات حضرت ام البنین علیها السلام

سرانجام، زندگی سراسر فضیلت، مهر، عاطفه و مبارزه حضرت ام البنین علیهاالسلام، در حدود ده سال بعد از حادثه کربلا به پایان رسید. آن بانوی بزرگوار پس از حادثه جانسوز کربلا، بار رسالت سیاسی و اجتماعی خویش را در زنده نگه داشتن حماسه جاویدان عاشورای حسینی به زیباترین شکل ممکن به انجام رسانیدتاریخ درگذشت این بانوی نامداردر هیچ یک از کتاب‌های معروف تاریخی و روایی نیامده است. سنّ وی در هنگام وفات نیز مشخص نشده است. در کتاب ستاره درخشان مدینه؛ حضرت ام البنین علیهاالسلام، سال وفات آن حضرت، سال ۷۰ه. ق آورده شده است، بی آنکه به مدرک معتبری استناد دهد. نویسنده کتاب سیدۀ نساءالعرب نیز با توضیحاتی، سال وفات ایشان را سال ۶۴ه. ق دانسته است.

سرانجام، زنی که عمری را در راه عشق به ولایت اهل بیت علیهم‌السلام گذراند، جام زندگانی جاویدان نوشید و از غم دنیا آسوده شد؛ بانویی که در زندگانی اش سراسر مهر و عاطفه و مبارزه بود؛ بانویی که همسر شهید، مادر شهید و یکی از پیام رسانان خونین عاشورا بود و همه چیز خود را در راه خدا، خالصانه تقدیم کرد. وی را در قبرستان بقیع و در کنار آرامگاه امام مجتبی، فاطمه بنت اسد، به خاک سپردند. سنّ او را در هنگام وفات می‌توان میان ۶۰ تا ۶۵ حدس زد.